Wilki

Nadleśnictwo Brodnica, przez które przebiega jeden z głównych korytarzy ekologicznych w kraju – korytarz północno-centralny, stanowi obecnie ważną ostoję wilków w procesie ich rekolonizacji. Gatunek ten objęty jest ścisłą ochroną, a jego populacja powoli się odradza. Od pewnego czasu lasy Nadleśnictwa Brodnica i Górzno stały się również miejscem stałego przebywania oraz rozrodu wilków.

Obecność wilka na Pojezierzu Brodnickim stała się faktem. Jest to zwierzę stadne, żyjące i polujące w grupach – watahach. Z reguły unika człowieka, a poluje głównie nocą. Jak każde dzikie zwierzę, wilk w pewnych sytuacjach może być niebezpieczny dla człowieka. Dotyczy to jednak przede wszystkim zwierząt chorych (wścieklizna) lub rannych.

Wilki, jak wszystkie drapieżniki, stanowią ogniwo ważne dla zachowania naturalnej równowagi w przyrodzie. Stanowią klucz do zrozumienia funkcjonowania całego ekosystemu. Przyroda nie znosi próżni, gdy brakuje dużych drapieżników powiększają się stada jeleni i łosi, które pustoszą swoje siedliska. Leśnicy muszą wydawać rocznie bardzo dużo środków na ochronę lasów przed zwierzętami roślinożernymi. Ich zbyt intensywne żerowanie w jednym miejscu zubaża bioróżnorodność lasu i negatywnie wpływa na wiele gatunków.  Wilki zmuszają stada jeleniowatych i innych zwierząt kopytnych do migracji. Dodatkowo eliminują słabe osobniki co wzmacnia zdrowie całego stada i zapobiega rozprzestrzenianiu groźnych chorób.

Wilk jest ssakiem należącym do rzędu drapieżnych i rodziny psowatych. Jest bezpośrednim przodkiem psa, jednak wygląda inaczej, niż większość współczesnych ras psów. Ma sylwetkę maratończyka, z wąską klatką piersiową, chudym zadem oraz długimi kończynami. Umożliwia mu to wytrwały chód, a w razie konieczności szybki, długodystansowy bieg. Ogon wilka jest puszysty i zakończony ciemnymi włosami, swobodnie zwieszony sięga do stawu skokowego tylnych łap. Głowa jest duża, z szerokim czołem, długim pyskiem, skośnie ustawionymi miodowo-żółtymi oczami i sterczącymi, stosunkowo krótkimi uszami. Brak jest wyraźnego dymorfizmu płciowego, dorosłe samce są jednak większe od samic o ok. 10–20%. Masa ciała dorosłych samców to ok. 40-45 kg, a samic średnio 35 kg. Wilki zamieszkujące Polskę mają najczęściej umaszczenie płowo-beżowe, z brązowo-czarnym grzbietem i mocno rudym tyłem uszu i głowy. Zdarzają się osobniki jaśniej ubarwione lub ciemniejsze (zawsze jednak tył głowy i uszu jest rudy

Młode, niespełna roczne osobniki są ciemniejsze od dorosłych. W zimie wilki mają bardzo grubą i puszystą sierść, latem jest ona znacznie cieńsza. Powoduje to, że zimą wilki wydają się o wiele większe, a ich kończyny i uszy krótsze, niż są w rzeczywistości. Latem samica-matka i inne wilki dostarczające pokarm szczeniętom mogą być bardzo wychudzone.

Wilki znane są ze świetnego węchu, który obok fenomenalnego słuchu jest dla nich najbardziej istotnym narzędziem komunikowania się z przedstawicielami tego samego gatunku oraz pozyskiwania informacji o otaczającym środowisku. Natomiast wzrok wilków jest słabszy.

Wilki żyją w grupach rodzinnych. Wilcza rodzina składa się z jednej pary rodzicielskiej oraz jej potomstwa z obecnego i poprzedniego sezonu lub dwóch. W Polsce wilcze rodziny liczą średnio od 4 do 6 osobników, ale wielkość ta może się wahać od 2 do nawet 12 wilków. Duże rodziny (8-12 osobników), obserwowane na początku zimy, nie trwają długo, szybko odchodzi z nich najstarsze potomstwo, a pozostają rodzice i osobniki młodociane. W Polsce nie ma grup rodzinnych liczących 20-30 wilków.

Przypomnijmy, że wilk w Polsce jest gatunkiem chronionym i za zabicie lub skłusowanie wilka grozi kara do 5 lat pozbawienia wolności.

Podstawą diety wilków w Polsce są dzikie ssaki kopytne. Stanowią one najczęściej ponad 90% masy zjedzonego przez nie pokarmu. Wilki polują najczęściej na jelenie, sarny i dziki, choć są w stanie zabić także łosia. Dietę uzupełniają mniejszymi ofiarami, m.in. bobrami i zającami, czasami borsukami, bardzo rzadko jedzą gryzonie. Zabijają też lisy, wałęsające się psy i koty. Zwierzęta gospodarskie stanowią zaledwie 1-3% masy zjedzonego przez nie pokarmu.

 

Przeważnie te drapieżniki nie wykazują zainteresowania ludźmi i omijają ich z daleka. Jeśli jednak dojdzie do spotkania z wilkiem, postępuj według następujących wskazówek:

Zachowaj spokój. Wycofaj się powoli i poczekaj, aż wilk się oddali.

Jeśli wilk zacznie się do ciebie zbliżać, wyprostuj się i rozłóż ręce, demonstrując swój wzrost.

Zawołaj głośno lub zaklaszcz w dłonie. Pomoże to spłoszyć zwierzę.

Jeśli mimo podjętych akcji wilk dalej nie ucieka, na wszelki wypadek chwyć kij lub gałąź, które w ostateczności mogą posłużyć ci do obrony lub rzuć w kierunku zwierzęcia niewielkim przedmiotem.

Kiedy już znajdziesz się w bezpiecznym miejscu, poinformuj o całym zajściu odpowiednie służby. W przypadku, gdy zauważysz zwierzę, które zachowuje się nienaturalnie (np. nie płoszy się, nie ucieka) powiadom policję, lokalną służbę leśną lub weterynaryjną. Jeśli natkniesz się na chorego, zranionego lub martwego wilka, koniecznie skontaktuj się ze specjalistami ze Stowarzyszenia dla Natury „Wilk”.

Spacerowicz, który wybiera się na przechadzkę z psem po lesie zamieszkiwanym przez wilki, musi bezwzględnie trzymać swojego pupila na smyczy. Wilki często postrzegają psy jako konkurencję, próbującą zawłaszczyć ich terytorium lub pożywienie. Zdarza się więc, że drapieżniki będą próbowały odstraszyć a nawet zaatakować twojego czworonoga. Kiedy pies nie oddala się od właściciela, jest bezpieczny, ponieważ wilki boją się i unikają ludzi.

Behawior   Ocena   Zalecane działania
Wilki przechodzą w pobliżu zabudowań nocą. Nie ma zagrożenia.  Nie ma potrzeby podejmowania działań.
Wilk przechodzi w zasięgu wzroku w pobliżu osad/ rozproszonych budynków w dzień. Nie ma zagrożenia.  Nie ma potrzeby podejmowania działań.
Wilk nie ucieka natychmiast po zauważeniu pojazdów lub ludzi. Zatrzymuje się i przygląda. Nie ma zagrożenia. Nie ma potrzeby podejmowania działań.
Wilk jest obserwowany przez kilka dni w odległości poniżej 30 m od zamieszkałych budynków (powtarzające się zdarzenia przez dłuższy czas). Sytuacja wymaga uwagi. Możliwy problem wynikający z silnej habituacji lub warunkowania pozytywnego. Analiza sytuacji.
Poszukać atraktantów i usunąć je.

Rozważyć warunkowanie awersyjne.

Wilk wielokrotnie pozwala podejść do siebie na odległość poniżej 30 m. Sytuacja wymaga uwagi.
Wskazuje na silną habituację. Możliwe problemy wynikające z warunkowania pozytywnego.
Analiza sytuacji.
Rozważyć warunkowanie awersyjne.
Wilk wielokrotnie sam podchodzi do ludzi na odległość poniżej 30 m. Przejawia zainteresowanie ludźmi.  Wymaga uwagi / sytuacja krytyczna. Warunkowanie pozytywne i silna habituacja może prowadzić do eskalacji zachowań zuchwałych. Niebezpieczeństwo zranień. Rozważyć warunkowanie awersyjne.
Usunąć wilka, jeśli zastosowane odpowiednie warunkowanie awersyjne okazało się nieskuteczne.
Wilk atakuje lub rani ludzi nie będąc sprowokowanym. Sytuacja niebezpieczna.   Usunąć wilka.

 

  • Habituacja – oznacza przyzwyczajenie się, czyli podwyższenie progu wrażliwości na określony bodziec, jakim może być m.in. dźwięk lub zapach

Atraktany – dowolnej natury czynniki (dźwięk, światło, związki chemiczne, kształty lub kombinacje takich sygnałów) o działaniu wabiącym

Awersyjne warunkowanie – stan nieprzyjemny kojarzy się z niepożądanym zachowaniem. W warunkowaniu awersji próbuje się zastąpić pozytywną reakcję na bodziec szkodliwy reakcją negatywną (awersja)

Załączniki do pobrania

Plik Data dodania Wielkość pliku Pobrania
pdf Wilk-ulotka 09/03/2022 15:06 565 KB 1048
pdf WWF_wilk_infografika_final (1) 09/03/2022 15:06 871 KB 1170