W dniu 2 maja obchodzimy Dzień Flagi. Polska flaga jest symbolem, który łączy Polaków. Wywieszając flagę demonstrujemy naszą dumę z bycia Polakami oraz okazujemy szacunek naszym rodakom, którzy poświęcili życie i wolność dla istnienia niepodległości Polski. W dniu 15 października 2003 roku wpłynął do laski marszałkowskiej poselski projekt zmiany ustawy o godle, barwach i hymnie RP, ustanawiający między innymi Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej.

Wybór dnia 2 maja nie był przypadkowy. Jest to dzień, w którym Polakom towarzyszą refleksje o kartach historii Polski, a także Światowy Dzień Polonii. Ostatecznie Sejm 20 lutego 2004 roku ustanowił dzień 2 maja – Dniem Flagi Rzeczypospolitej.

W związku z tym świętem warto odpowiedzieć na kilka “flagowych”pytań.

Kiedy można wywieszać flagę państwową?
Flagę państwową można powiesić bez specjalnej okazji, nawet na prywatnej posesji, czy balkonie. Warunkiem jest tylko otoczenie jej czcią i szacunkiem.

Kiedy flagę trzeba zdjąć?
Podczas żałoby narodowej, deszczu i silnego wiatru, ponieważ eksponowanie flagi “sponiewieranej”jest obrazą symbolu państwa. Poza tym flagi eksponuje się tylko w ciągu dnia, a jeśli pozostawia się je na noc, muszą być oświetlone tak, by wyraźnie było widać ich barwy. W razie żałoby narodowej flaga jest wciągana (lub opuszczana) do połowy masztu, czasem dodatkowo na fladze zawiesza się kir (czarną wstęgę).

Co uchybia godności flagi?
Podczas wciągania czy zdejmowania z masztu flaga nie może dotknąć jego podstawy. Kiedy eksponuje się ją w pomieszczeniu, flaga nie może, nawet w jednym punkcie, dotykać podłogi. Podczas wciągania flagi na maszt i jej opuszczania należy zamilknąć i stanąć na baczność. To samo dotyczy sytuacji, kiedy flaga jest wnoszona do sali lub wprowadzana podczas apelu na wolnym powietrzu. Mężczyźni i chłopcy powinni wówczas zdjąć nakrycia głowy. Takiego zachowania nie musi poprzedzać żadna komenda.

Od kiedy flaga biało-czerwona jest symbolem państwowym?
Wprawdzie w Polsce książęta używali chorągwi już od X wieku, ale ich chorągwie miały bardzo różne kolory i pełniły inną funkcję – były prywatnymi symbolami. Chorągiew zaczęła być używana w Polsce jako flaga narodowa na przełomie XIII i XIV wieku. Była czerwona z białym orłem umieszczonym nieco bardziej w lewo niż pośrodku. Kolory biały i czerwony, jako barwy państwowe Polski, zostały wprowadzone przez parlament 7 lutego 1831 roku. Za symbol państwowy flaga biało-czerwona została uznana dopiero po I wojnie światowej, w 1919 roku.

Co oznacza biel i czerwień na fladze państwowej?
To barwy pochodzące od herbu państwa. Górny pas – biały – wywodzi się od białego orła i białej litewskiej Pogoni, dolny – czerwony – od pola tarczy herbowej. Biel w połączeniu z czerwienią jako symbole zaistniały 3 maja 1792 r. Polki patriotki dla uczczenia pierwszej rocznicy Konstytucji 3 maja przewiesiły białe szarfy przez czerwone suknie. Kiedy tuż po wybuchu powstania listopadowego wprowadzono biało-czerwone kokardy wojskowe, biel symbolizowała na nich „dobro i czystość dążeń narodu polskiego”, a czerwień „dostojność i majestat władców polskich”. W heraldyce biel jest symbolem czystości, lojalności, pokory i szlachetności. Czerwień oznacza miłość, dzielność, żarliwość i poświęcenie.

Ile mamy flag państwowych?
Dwie. Pierwsza jest biało-czerwona. Druga w białym polu ma godło państwa – Orła Białego w złotej koronie. Pierwsza przeznaczona jest do użytku w granicach Polski, druga służy eksponowaniu jej poza granicami – przy placówkach dyplomatycznych, na przejściach granicznych, na lotniskach międzynarodowych i na morzu jako bandera handlowa. Warto wiedzieć, że żegluga śródlądowa posługuje się banderą bez orła, a morska z orłem. Polska bandera wojenna ma trójkątne wycięcie po prawej stronie. Tradycyjnie biało-czerwoną flagę z orłem w złotej koronie używa Polonia amerykańska.

Gdzie musi być wywieszana flaga?
Przed oficjalnymi urzędami, a także na ich dachach, jeśli w danym urzędzie sprawowane są urzędowe czynności. Stąd flaga na Pałacu Namiestnikowskim w Warszawie, gdzie wskazuje na prezydenta RP. Jeżeli prezydent opuszcza pałac, flaga opuszcza dach.

Skąd wiadomo jak wywieszać flagi?
Określa to tzw. protokół flagowy. Stanowi na przykład, że pierwszeństwo ma zawsze flaga gospodarza, która w stosunku do innych flag powinna być umieszczona po stronie prawej (patrząc z miejsca usytuowanego za flagą). Ta zasada ma korzenie w zwyczajach polskiego rycerstwa, które za ważniejszą uważało prawą stronę tarczy herbowej. Protokół mówi także, że podczas uroczystości, na maszcie powinna powiewać jedna flaga państwowa jako symbol. Ściśle są również określone proporcje flagi państwowej – stosunek jej szerokości do długości, bez względu na rozmiar, musi wynosić 5:8. Wizerunek orła na fladze państwowej jest wizerunkiem zatwierdzonym ustawowo. Eksponowanie flagi z godłem np. na balkonie nie jest zgodne z protokołem flagowym.

Która flaga jest wyższa rangą: polska czy unijna?
Flagi poszczególnych państw członkowskich mają pierwszeństwo przed flagą Unii Europejskiej, ponieważ Unia jest tylko organizacją. Dlatego flaga unijna może być eksponowana tylko podczas uroczystości i świąt związanych z Unią i tylko na lewo od flagi państwowej. Flaga Unii w Polsce może wisieć stale na dachach agend unijnych i na przejściach granicznych, ale na masztach i drzewcach zawsze musi towarzyszyć fladze polskiej – po jej lewej stronie. Maszty i drzewce muszą być jednakowej długości, a wymiary flag też muszą być jednakowe.

Święto flagi obchodzimy czynnie wyrażając nasz szacunek do symbolu narodowego. Flagi powiewają na naszych domach, blokach. Odbywają się różne uroczystości i artystyczne występy. Społeczne zaangażowanie szczególnie widać poprzez różnego rodzaju akcje.

Jednocześnie z Dniem Flagi tego samego dnia obchodzimy Dzień Polonii i Polaków za Granicą.