Powiatowy Lekarz Weterynarii w Brodnicy w związku z coraz liczniejszymi przypadkami wścieklizny w Polsce, w tym w województwie mazowieckim u zwierząt wolno żyjących (m. in. lisów, nietoperzy, jenotów, saren) przekazuje informacje dotyczące choroby wścieklizny i obowiązku szczepienia psów przeciwko wściekliźnie.

Wścieklizna jest wirusową choroba zakaźną dotykającą centralnego układu nerwowego, na którą wrażliwe są wszystkie gatunki ssaków, w tym ludzie. Okres inkubacji choroby wynosi od kilku dni do kilku miesięcy. Wirus wścieklizny jest wrażliwy na wysoką temperaturę i światło słoneczne, ale jednocześnie jest wysoce odporny na niskie temperatury.
Wirus wścieklizny przenosi się głównie poprzez kontakt śliny zakażonego zwierzęcia z uszkodzoną skórą lub błoną śluzową (pogryzienie). Zakażenie możliwe jest również m.in. drogą aerogenną, dospojówkową lub poprzez transplantację narządów.
W Polsce rezerwuarem wścieklizny jest głównie lis rudy. Jedynym skutecznym sposobem zabezpieczenia zwierząt domowych jest szczepienie przeciwko wściekliźnie.
Ustawa z 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt (Dz. U. z 2022 r. poz. 1570.) art. 56. ust. 1. Mówi, że psy powyżej 3 miesiąca życia na obszarach całego kraju podlegają obowiązkowemu ochronnemu szczepieniu przeciwko wściekliźnie. Obowiązek doprowadzenia psa do punktu szczepień spoczywa na posiadaczach psów, którzy muszą go wypełnić w ciągu 30 dni od dnia ukończenia przez psa 3 miesiąca życia. Szczepienia muszą być powtarzane nie rzadziej niż co 12 miesięcy od ostatniego szczepienia (art. 56. ust. 2). Szczepienie kotów nie jest obowiązkowe, ale jest zalecane z uwagi na tryb ich życia.
Dowodem przeprowadzonego szczepienia jest zaświadczenie o szczepieniu wydane właścicielowi psa przez lekarza weterynarii.
Zgodnie z art. 85 ust. 1a. ww. ustawy – kto uchyla się od obowiązku ochronnego szczepienia psów przeciwko wściekliźnie – podlega karze grzywny.

Co zrobić w przypadku ugryzienia człowieka przez dzikie lub domowe zwierzę ?
> Ważne jest aby jak najszybciej dokładnie przemyć wodą i mydłem ranę lub powierzchnię narażoną na kontakt ze zwierzęciem i skontaktować się z lekarzem medycyny.
> Każde ugryzienie człowieka przez dzikie zwierzę lub wzbudzające podejrzenie pogryzienie przez zwierzę domowe wymaga dokładnego sprawdzenia. Zdarzenie powinno zostać zgłoszone powiatowemu lekarzowi weterynarii.

Okres inkubacji wścieklizny
> Okres inkubacji choroby (czyli okres od momentu zakażenia do wystąpienia objawów klinicznych) jest różny i zależy m.in. od ilości wprowadzonego do organizmu wirusa, jego zjadliwości, wrót zakażenia (miejsca zranienia), charakteru (rozległości) ran oraz gatunku i wieku wrażliwego zwierzęcia. Przyjmuje się, że okres inkubacji u zwierząt trwa od kilku dni do ponad 7 lat, przy czym przeważnie wynosi:
• u małych zwierząt (pies, kot, owca, koza, świnia) – od kilku do 90 dni;
• u dużych zwierząt (bydło, koniowate) – od kilku do 180 dni.
Choroba może mieć postać cichą lub szałowa, a jej objawy są różne i zależą od gatunku zwierzęcia:
psy – występuje niepokój, nadmierna pobudliwość, włóczęgostwo, spożywanie niejadalnych przedmiotów, wzmożony popęd płciowy, agresja, ochrypłe szczekanie, ślinotok, opadanie żuchwy z wypadaniem języka, zez, niedowłady kończyn i inne porażenia;
koty – odnotowuje się podobne objawy jak u psów, przy czym zwierzęta chowają się, uciekają, nieustannie miauczą, zachowują się agresywnie, a śmierć poprzedzona jest zwykle porażeniem kończyn; bydło – obserwuje się niestrawność i obniżone łaknienie, wzdęcie, zaparcie lub biegunkę, drgawki poszczególnych grup mięśni, ślinotok, parcie na przeszkody, ciągłe ryczenie, objawy podobne do rui, nienaturalne położenie głowy lub ogona, chwiejność i porażenia kończyn tylnych; świnie – występuje lękliwość, ochrypłe chrząkanie, kurczowe ruchy głowy i gryzienie ściółki; owce i kozy – odnotowuje się niepokój, wzmożony popęd płciowy, ochrypłe beczenie, nagle porażenia i upadki; konie – obserwuje się wpadanie na ściany stajni, drgawki mięśniowe, objawy kolkowe i częste oddawanie moczu; zwierzęta dzikie głównym objawem jest utrata wrodzonego lęku. Występuje także agresja przejawiająca się atakami na zwierzęta domowe, gospodarskie i ludzi.

Podejrzenie wścieklizny i dalsze postepowanie
W przypadku objawów nasuwających podejrzenie wścieklizny bądź też znalezienia martwego zwierzęcia (np. lis, nietoperz) sprawę należy zgłosić do właściwego miejscowo powiatowego lekarza weterynarii, który oceni, czy podejrzenie jest zasadne.